Het is moeilijk nadenken over je erfenis als je nog in leven bent. En toch denken velen er intussen aan om hun bezittingen vooraf te schenken. Maar: is dat echt wel zo voordelig, en hoe zit dat in elkaar?
Berekening tarieven
Het principe rond erf- of schenkbelasting werkt aan de hand van progressieve tarieven. Dat betekent dat de tarieven toenemen naarmate het geërfd of geschonken vermogen groter wordt. Tijdens je leven zoveel mogelijk schenken, is de boodschap. Indien de schenking bij de notaris gebeurt, kan dat alvast niet meer belast worden bij overlijden.
1. Tarieven erfbelasting
De tarieven van de erfbelasting hangen af van de verwantschap tussen de overledene en zijn erfgenamen. Zo is erven in rechte lijn (tussen kinderen en partners) voordeliger dan erven tussen broers en zussen, of nog verder weg in de familieband.
2. Tarieven schenkbelasting
Voor de onroerende goederen is de schenkbelasting aanzienlijk verlaagd sinds 1 juli 2015. Het notariaat ziet dan ook een felle opmars de laatste twee jaren van de onroerende schenkingen. Ook hier geldt: hoe dichter de graad van verwantschap, hoe voordeliger de erfgenaam zal erven.
Voorbeeld
Suikertante Julia bezit een woning met een waarde van 300.000 euro. Ze heeft neef Jan als erfgenaam. Laat ze de woning via testament aan haar neef na, dan zal deze 175.000 euro erfbelasting betalen. Schenkt tante Julia bij leven de woning aan Jan, dan zal deze € 50.000 schenkbelasting betalen.
De schenking levert dus een belastingvoordeel van € 125.000 op!
Verstandig om de woning te schenken?
Schenken zal meestal goedkoper zijn dan erven. Alleen moet je heel bewust de hele situatie bekijken: is het niet eerder raadzaam de woning te behouden?
Stel dat je de gezinswoning later moet verkopen om naar een rusthuis of serviceflat te gaan, dan is het handig dat je als eigenaar de woning kan verkopen en de winst kunt opstrijken om het rusthuis te betalen.
Wat met het behoud van vruchtgebruik?
◾Wanneer je jouw woning schenkt, is het mogelijk dat je “schenkt met voorbehoud van vruchtgebruik”. Je behoudt het vruchtgebruik, en je kunt dus in jouw woning blijven wonen tot je er niet meer bent. Als schenker kun je zelf ook de schenkbelasting betalen in de plaats van de begiftigde. Op die extra schenking hoef je geen belastingen te betalen.
◾Let op: als vruchtgebruiker kun je echter niet zomaar kiezen om de woning te verkopen, je zal afhankelijk zijn van de instemming van je kinderen. De kinderen kunnen nog niet in de woning wonen, maar ze zijn wel al eigenaar van de woning. Dit betekent dat je kinderen moeten akkoord gaan om de woning te verkopen.
Elk geval is anders. Als de ouders over een mooi pensioen beschikken en/of voldoende kapitaal (spaargeld) achter de hand hebben, dan kan een schenking van de enige woning zeker overwogen worden.
Tip 1: Schenk niet ‘te laat’
Wat als je binnen de drie jaar na de schenking komt te overlijden? Dan word je geconfronteerd met “fiscaal opduweffect”. De waarde van het geschonken goed zal “als het ware” opgeteld (opgeduwd) worden bij de nalatenschap. Resultaat: een hogere waarde betekent een hogere belastingschijf en dus hogere successierechten.
Tip 2 Geen opeenvolgende schenkingen
Je doet best ook geen opeenvolgende onroerende schenkingen tussen dezelfde personen binnen een tijdspanne van drie jaar. Anders wordt de waarde van de eerdere schenking toegevoegd bij de waarde van de latere schenking.
Tip 3: Teruggave schenkbelasting
Begunstigden die een oude woning erven en deze renoveren, worden beloond. Als je hierom binnen de zes maanden verzoekt, krijg je een teruggave van een deel van de schenkbelasting. Die teruggave geldt ook wanneer de schenker nog het vruchtgebruik van de woning heeft.
Woning verkopen en geld schenken
Op de vraag of je er goed aan doet jouw woning te schenken of te laten erven, kunnen we geen pasklaar antwoord opgeven. Overweeg je om te schenken, dan laat je je best bijstaan door een notaris.
Auteur:KC
Met medewerking van Notaris.be
